Categorie: Onderzoek

Portretten van mensen in kwetsbare posities, door Dr. Fenneke Wekker

Mogelijk gemaakt door Ben Sajet Centrum, Stichting Actief Burgerschap, Universiteit van Amsterdam

“Hoe overleef je eigenlijk in een grote stad waarin het motto is dat mensen elkaar met rust laten? Zeker als je eigenlijk dagelijks steun en zorg nodig hebt van anderen is dat nogal een uitdaging. Met een terugtrekkende overheid en het sluiten van instellingen en dagopvang voor verstandelijk beperkten en mensen met psychiatrische problematiek, wonen steeds meer mensen die voorheen structurele zorg ontvingen op zichzelf, tussen ‘gewone’ stadsbewoners.

Fenneke Wekker ging op zoek naar hoe kwetsbare mensen (over)leven in de stad, naar hoe zij zich daar thuis voelen en zichzelf een thuis maken. In dit boekje staan tien persoonlijke verhalen van mensen die in de media soms aangemerkt worden als ‘verwarde bewoners’ of in hun wijken soms als enigszins zonderling te boek staan. Het biedt een kijkje in de levens van mensen die doorgaans hun deuren op slot en hun gordijnen gesloten houden.
ACHTER DE VOORDEUR is een ontroerend en levenslustig boek, waarbij de kracht van kwetsbare bewoners onmiskenbaar onder de kieren van hun voordeuren door naar buiten sijpelt.”

Download gratis de digitale versie van het boek.

Onderzoeksrapport met Astrid Parys en Loes Verplanke

Mogelijk gemaakt door Ben Sajet Centrum, Stichting Actief Burgerschap, Universiteit van Amsterdam

In een superdiverse wijk is het niet vanzelfsprekend dat buren veel dagelijkse zorgtaken voor elkaar verrichten, al streeft het overheidsbeleid dat wel na. Dat blijkt uit ontmoetingen met ongeveer 50 bewoners, 32 mensen die in de wijk werken en maandenlange intensieve participerende observatie in Overtoomse Veld, Amsterdam. De voordeur is een behoorlijk harde grens.

Wel is er soms sprake van wat ‘alledaagse attentheid’ kan worden genoemd: een oogje in het zeil houden en als het nodig is, even helpen. Zoals de boodschappen naar boven tillen in het portiek of eten brengen naar een zieke buurvrouw. Vooral mensen die kwetsbaar zijn vinden het fijn als iemand vraagt: ‘alles goed?’ en als ze bij een buurman of -vrouw kunnen aankloppen in geval van nood. Praktijken van alledaagse attentheid zien we bijvoorbeeld op de trappen van de portiekflat. Ook buiten het flatgebouw zijn er in Overtoomse Veld ‘attente plekken’ zoals de kringloopwinkel, de supermarkt en de patatzaak. Attentheid kan ontstaan door de inrichting (zoals een zitje in de zaak) maar vooral door de mensen die er werken. In Overtoomse Veld is er volgens veel buurtbewoners een tekort aan dergelijke plekken.

Hoewel diversiteit door migratie het onderling contact tussen bewoners ingewikkelder kan maken omdat mensen elkaar niet (her)kennen, komt juist naar voren dat vooral mensen met een migratieachtergrond vaker attent lijken te zijn voor iemand met een Nederlandse achtergrond, dan andersom. Ook blijken er in Overtoomse Veld weinig plekken te zijn waar mensen van alle leeftijden en achtergronden zich thuis voelen of anderen kunnen ontmoeten. Vooral kwetsbare mensen met een Nederlandse achtergrond vinden dat er te weinig plaats voor hen is in de wijk. Dit rapport bevat aanbevelingen hoe in een superdiverse wijk alledaagse attentheid bevorderd kan worden.

Onlangs presenteerde PhD candidate Fenneke Wekker bij het Ben Sajet Centrum de resultaten van het onderzoek Samen-Redzaam? Een onderzoek naar informele buren-netwerken van kwetsbare bewoners. Het onderzoek staat onder supervisie van Monique Kremer.

Het onderzoek binnen de leerstoel concentreert zich op drie thema’s:

1.Meer op eigen benen in de etnisch diverse stad

Afgelopen jaar is samen met het Ben Sajet Centrum en partners in Den Haag subsidie verworven voor dit vierjarige onderzoeksprogramma bij ZonMw. Onderzocht wordt hoe jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking met zware problemen participeren in de etnisch diverse stad. Naast kwalitatief longitudinaal onderzoek vindt er utwisseling plaats in een academisch werkatelier. Twee promovendi zijn inmiddels aangesteld.

2. De zorgvriendelijke stad. 

Hoe kan de stad haar zorgvriendelijkheid behouden of vergroten? Dit programma wordt mede vorm gegeven door Fleur Thomese (VU) en Geertje Henrichs (Gemeente Amsterdam). In het kader van het Ben Sajet centrum geeft de Gemeente Amsterdam kortdurende financiering (tot juni 2017) van het onderzoeksproject: ‘Samen-zelfredzaam?’ onderzoek naar informele zorgpraktijken (Fenneke Wekker). Daarnaast financiert de Gemeente Amsterdam een kortlopend onderzoek naar ‘Dilemma’s rond participatie’. De Stichting Actief Burgerschap werkt daarin samen met Sociale Vraagstukken, in de gedaante van Marcel Ham (hoofdredacteur).

Er is een werkplan opgesteld voor de komende jaren, te vinden op de site van het Ben Sajet centrum.

3. Idealen van zorg in de super-diverse stad.

Wat is goede zorg als de aard van de bevolking steeds diverser wordt? In dit etnografisch onderzoek onder cliënten en professionals van een Turks-Nederlandse thuiszorgorganisatie en een meer klassieke thuiszorgorganisatie doe ik samen met Baukje Prins en Fuusje de Graaff (Haagse Hogeschool). In 2016 zijn de observaties en groepsgesprekken bij één van de thuiszorgorganisaties afgerond. In 2017 volgen de cliënteninterviews en de vergelijking met de andere thuiszorgorganisatie.