Categorie: Onderzoek

Onderzoeksrapport met Astrid Parys en Loes Verplanke

In een superdiverse wijk is het niet vanzelfsprekend dat buren veel dagelijkse zorgtaken voor elkaar verrichten, al streeft het overheidsbeleid dat wel na. Dat blijkt uit ontmoetingen met ongeveer 50 bewoners, 32 mensen die in de wijk werken en maandenlange intensieve participerende observatie in Overtoomse Veld, Amsterdam. De voordeur is een behoorlijk harde grens.

Wel is er soms sprake van wat ‘alledaagse attentheid’ kan worden genoemd: een oogje in het zeil houden en als het nodig is, even helpen. Zoals de boodschappen naar boven tillen in het portiek of eten brengen naar een zieke buurvrouw. Vooral mensen die kwetsbaar zijn vinden het fijn als iemand vraagt: ‘alles goed?’ en als ze bij een buurman of -vrouw kunnen aankloppen in geval van nood. Praktijken van alledaagse attentheid zien we bijvoorbeeld op de trappen van de portiekflat. Ook buiten het flatgebouw zijn er in Overtoomse Veld ‘attente plekken’ zoals de kringloopwinkel, de supermarkt en de patatzaak. Attentheid kan ontstaan door de inrichting (zoals een zitje in de zaak) maar vooral door de mensen die er werken. In Overtoomse Veld is er volgens veel buurtbewoners een tekort aan dergelijke plekken.

Hoewel diversiteit door migratie het onderling contact tussen bewoners ingewikkelder kan maken omdat mensen elkaar niet (her)kennen, komt juist naar voren dat vooral mensen met een migratieachtergrond vaker attent lijken te zijn voor iemand met een Nederlandse achtergrond, dan andersom. Ook blijken er in Overtoomse Veld weinig plekken te zijn waar mensen van alle leeftijden en achtergronden zich thuis voelen of anderen kunnen ontmoeten. Vooral kwetsbare mensen met een Nederlandse achtergrond vinden dat er te weinig plaats voor hen is in de wijk. Dit rapport bevat aanbevelingen hoe in een superdiverse wijk alledaagse attentheid bevorderd kan worden.

Nico de Boer heeft op ons verzoek een overzicht gemaakt van onderzoek naar Actief Burgerschap in Nederland. Hij schetst met fijne pen de veranderingen in het veld. Bijvoorbeeld hoe de actieve burger steeds meer als beleidsinstrument wordt gezien. En doet een aantal suggesties voor toekomstige richtingen van onderzoek. Wij gebruiken dit stuk voor onze oriëntatie op de toekomst. Maar we denken dat het veel breder voedsel geeft tot nadenken.

Onlangs presenteerde PhD candidate Fenneke Wekker bij het Ben Sajet Centrum de resultaten van het onderzoek Samen-Redzaam? Een onderzoek naar informele buren-netwerken van kwetsbare bewoners. Het onderzoek staat onder supervisie van Monique Kremer.

Het onderzoek binnen de leerstoel concentreert zich op drie thema’s:

1.Meer op eigen benen in de etnisch diverse stad

Afgelopen jaar is samen met het Ben Sajet Centrum en partners in Den Haag subsidie verworven voor dit vierjarige onderzoeksprogramma bij ZonMw. Onderzocht wordt hoe jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking met zware problemen participeren in de etnisch diverse stad. Naast kwalitatief longitudinaal onderzoek vindt er utwisseling plaats in een academisch werkatelier. Twee promovendi zijn inmiddels aangesteld.

2. De zorgvriendelijke stad. 

Hoe kan de stad haar zorgvriendelijkheid behouden of vergroten? Dit programma wordt mede vorm gegeven door Fleur Thomese (VU) en Geertje Henrichs (Gemeente Amsterdam). In het kader van het Ben Sajet centrum geeft de Gemeente Amsterdam kortdurende financiering (tot juni 2017) van het onderzoeksproject: ‘Samen-zelfredzaam?’ onderzoek naar informele zorgpraktijken (Fenneke Wekker). Daarnaast financiert de Gemeente Amsterdam een kortlopend onderzoek naar ‘Dilemma’s rond participatie’. De Stichting Actief Burgerschap werkt daarin samen met Sociale Vraagstukken, in de gedaante van Marcel Ham (hoofdredacteur).

Er is een werkplan opgesteld voor de komende jaren, te vinden op de site van het Ben Sajet centrum.

3. Idealen van zorg in de super-diverse stad.

Wat is goede zorg als de aard van de bevolking steeds diverser wordt? In dit etnografisch onderzoek onder cliënten en professionals van een Turks-Nederlandse thuiszorgorganisatie en een meer klassieke thuiszorgorganisatie doe ik samen met Baukje Prins en Fuusje de Graaff (Haagse Hogeschool). In 2016 zijn de observaties en groepsgesprekken bij één van de thuiszorgorganisaties afgerond. In 2017 volgen de cliënteninterviews en de vergelijking met de andere thuiszorgorganisatie.